Kolonie w Trzyńcu

Do lat 70. XIX wieku siłą roboczą huty w Trzyńcu była miejscowa ludność. Pracownicy chodzili do pracy ze swoich domów lub wynajętych mieszkań na piechotę, natomiast ci z dalszych okolic nocowali przez tydzień we wspólnych noclegowniach na terenie huty. Rozwój Huty Trzynieckiej przyniósł większe zapotrzebowanie na nowych pracowników. Przybywali oni nie tylko z szerokiej okolicy (pogórze Beskidów, tereny rolnicze Śląska Cieszyńskiego), ale także z odległych terenów Galicji (największa fala imigracji przypadła na lata 1890-1900) oraz z innych obszarów Śląska, Czech i Moraw. Jednocześnie zmieniała się struktura społeczna, narodowościowa i wiekowa ludności.

Właściciele huty zaczęli budować typowe kolonie mieszkalne dla nowo przybyłych robotników, które lokalizowano w pobliżu zakładu. Mieszkania w koloniach robotniczych i urzędniczych reprezentowały specyficzny typ kultury mieszkaniowej charakterystyczny dla obszarów przemysłowych. W Trzyńcu ich budowa rozpoczęła się w latach 70. XIX wieku i trwała aż do lat 30. XX wieku. Liczba domów zakładowych stale rosła. O ile w 1875 roku wybudowano 24 domkidla urzędników i robotników, to w 1905 roku huta posiadała już łącznie 530 mieszkań robotniczych, 69 urzędniczych i 18 dla inżynierów. W 1929 roku, przed kryzysem gospodarczym, huta posiadała 209 domów mieszkalnych z 1022 mieszkaniami (853 robotniczych, 169 urzędniczych), w których mieszkało 54% pracowników (37% urzędników i 17% robotników). Inwentaryzacja mieszkań zakładowych w 1948 roku wykazała łącznie 1380 jednostek mieszkaniowych.

Przyzakładowe kolonie mieszkaniowe budowano nie tylko w Trzyńcu, ale także w ówczesnych samodzielnych gminach w Lesznej i Końskiej(obecnie części Trzyńca). Trzynieckie kolonie robotnicze znajdowały się na Starym Borku (1878,jej częścią była również kolonia „Ameryka”), „Olza” (1911), kolonia urzędnicza „Ściskałówka”, Stary i Nowy Folwark w Lesznej Dolnej oraz kolonia „Stalowe Domy” w części miasta nazwanej Kanada.

Panoramiczny widok huty w Trzyńcu, lata 30. XX w. [Státní okresní archiv Frýdek-Místek]
Kolonia Olza dla pracowników huty w Trzyńcu, początek XX w. [Muzeum Těšínska]
Pozdrowienia z Trzyńca, ok. 1900 r., w tle kolonia Borek [Muzeum Těšínska]
Walcarka nawrotna w hucie, 1914 r. [Státní okresní archiv Frýdek-Místek]
Widok huty, na pierwszym planie kolonia „Olza”, 1927 r. [Státní okresní archiv Frýdek-Místek]
Widok ogólny Trzyńca, w tle hałda, lata 30. XX w. [Muzeum Těšínska]
Widok ogólny huty w Trzyńcu, lata 30. XX w. [Muzeum Těšínska]
Widok huty przez most, lata 50. XX w. [Muzeum Těšínska]
Pracownice w czasie podawania próbek w hucie trzynieckiej, 1952 r. [Muzeum Těšínska]
Klasa nauki obróbki metali w szkole zawodowej huty trzynieckiej, 1952 r. [Muzeum Těšínska]
Následující
Předchozí

Inne zatrzymanie

Třinec

Muzeum Třineckých železáren a Města Třince w Trzyńcu

Wisła

Habsburska osada gospodarcza „U początków Wisły“

Jaworzynka

Muzeum Regionalne „Na Grapie“ w Jaworzynce